Aristoteles
ISVW 2012, 4 uur en 35 minuten
Een reeks hoorcolleges door Paul van Tongeren over een van de invloedrijkste klassieke filosofen.
Aristoteles (384-322 v.Chr.) was in zijn jeugd de huisleraar van de jonge Alexander de Grote. Hij werd de belangrijkste leerling van Plato en was – terecht – beledigd toen hij niet diens opvolger werd. Hij stichtte een eigen school maar moest later Athene verlaten omdat de stemming zo vijandig werd jegens ‘buitenlanders’ dat hij vreesde dat het lot van Socrates ook hem zou treffen. Er is momenteel sprake van een waar neo-aristotelisme, met name in de ethiek. In deze collegereeks ligt daarom de nadruk op de praktische filosofie van Aristoteles.
College 1. Aristoteles: Een introductie
College 2. De praktische filosofie van Aristoteles
College 3. Aristoteles over ethiek
College 4. Samenhang tussen ethiek en politiek
Nietzsche en het nihilisme
ISVW 2012, 7 uur en 41 minuten
Paul van Tongeren vertelt op meeslepende wijze over de persoon Nietzsche, zijn leven, zijn boeken en, vooral, zijn gedachten over het nihilisme. Wat betekent nihilisme bij Nietzsche eigenlijk, hoe hebben zijn ideeën doorgewerkt? Zijn wij nihilistisch?
De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) constateert hoe wij ervoor staan: we weten niet meer waartoe wij op aarde zijn. God is dood, en alle hemelse houvast is ons ontvallen. We leven in een nihilistisch tijdperk, zonder vaste waarden, gegeven waarheden of een gefundeerde moraal. Dat geeft ook nieuwe mogelijkheden: wie geen houvast meer heeft, is vrij om het leven naar eigen inzicht vorm te geven. Maar wie kan die vrijheid aan? Wie kan alle houvast loslaten?
Met fragmenten uit het door Nietzsche op 13-jarige leeftijd gecomponeerde pianostuk Allegro.
College 1. Nietzsche: een biografische inleiding
College 2. Nietzsche: een overzicht van zijn werk
College 3. Nihilisme: een inleiding
College 4. Nietzsche en het nihilisme
College 5. Atheïsme en nihilisme
College 6. De geschiedenis van het Europese nihilisme
College 7. Verschrikking of bevrijding
Geluk, deugd, plicht, keuze
Boekhandel Roelants & Radboud Universiteit 2015, circa 8 uur
Dit hoorcollege van Paul van Tongeren is een historische inleiding tot de wijsgerige ethiek. De luisteraar wordt meegenomen op een spannende ontdekkingstocht door de geschiedenis van het denken over goed en kwaad, deugd en geluk, ichtenicht, verantwoordelijkheid en keuze.
Paul van Tongeren legt de ethische theorieën uit van belangrijke filosofen als Plato, Aristoteles, Marcus Aurelius, Augustinus, Thomas van Aquino, Immanuel Kant en Søren Kierkegaard. Hij bewijst met dit hoorcollege dat de antwoorden op de 2500 jaar oude vraag ‘Wat is het goede leven?’ ook in onze tijd nog steeds interessant zijn.
College 1. Het begin van de ethiek
College 2 & 3. De ethiek van Aristoteles
College 4. De ethiek in het hellenisme, met name de Stoa
College 5. Augustinus en Thomas van Aquino
College 6 & 7. De ethiek van Immanuel Kant
College 8. Søren Kierkegaard
